Solidariteit – Commentaar 399 – 19 januari 2020
Piet van der Lende
Al eerder besteedde Solidariteit aandacht aan de nieuwe beweging “Samen voor 14”. De benaming voor een initiatief van de FNV, waarbij bewust de samenwerking wordt gezocht met buurtorganisaties, belangenverenigingen en actiegroepen om samen op voet van gelijkwaardigheid van onderop een sociale beweging op te bouwen.
Organizers van de FNV gaan naar de buurten in de steden om te proberen lokale actiegroepen “Samen voor 14” te vormen. Uiteindelijk moet het een landelijke beweging worden, waarbij het voornaamste concrete actiedoel is om de politiek zover te krijgen het wettelijk minimumloon naar 14 euro per uur te verhogen. Maar het initiatief poogt ook een nieuw elan te bewerkstelligen om de belangenbehartiging van mensen aan de onderkant van de samenleving nieuwe impulsen te geven. De beweging is nadrukkelijk antiracistisch en streeft op basis van diversiteit en inclusiviteit (dus niemand uitgesloten) naar de deelname van veel groepen in de samenleving. Gericht op het doorbreken van de kunstmatige, door rechtse propaganda aangewakkerde, verdeeldheid langs etnische, sociale en culturele scheidslijnen.
Lange adem
De opbouw van de beweging “Samen voor 14” is een project van de lange adem. Het is tegenwoordig niet eenvoudig meer om mensen in beweging te krijgen. Velen hebben het vertrouwen in de politiek verloren en herinneren zich de defensieve acties van vroeger zonder resultaat, waarbij we kunnen denken aan de uitspraak van de vroegere VVD-minister Zalm, toen er een demonstratie voorbij trok op het Binnenhof: Ik zal naar ze wuiven.
Velen moeten ook alle energie die ze nog hebben, besteden aan het dagelijkse rondkomen, de eindjes aan elkaar knopen via een te lage uitkering of via laagbetaald en inspannend flexibel werk. En velen zijn arbeidsongeschikt of gehandicapt en beschikken niet, zoals de boeren, over de financiën van kapitalisten en andere middelen om harde acties uit te voeren. Ook blijkt het integreren van de antiracisme strijd eenvoudiger gezegd dan gedaan. In de praktijk is het best lastig om te gaan met spanningen tussen groepen en het buiten de deur houden van opvattingen uit PVV en FvD. Veel mensen wantrouwen niet alleen politici, maar ook vakbonden, hoewel de FNV nog altijd een miljoen leden heeft en veel mensen enthousiast zijn over de nieuwe campagne. Daar komt bij dat velen zich zo machteloos voelen dat ze geen hoop en ook geen geloof meer hebben dat het ooit nog door sociale strijd beter gaat worden. Het is van groot belang om die impasse te doorbreken.
Groeiende beweging
Het initiatief “Samen voor 14” is in april vorig jaar voorzichtig in Rotterdam begonnen en langzaam maar zeker breidt de beweging zich uit. Er zijn nu groepen gevormd in de vier grote steden Den Haag, Rotterdam, Amsterdam en Utrecht die zich in verschillende stadia van ontwikkeling bevinden. Ook in kleinere steden zijn of worden groepen opgezet, zoals in Nijmegen, Haarlem, Leiden, Leeuwarden, Helmond, Maastricht, Heerlen, Zaanstreek. Er zijn inmiddels al flink wat bijeenkomsten, acties en demonstraties gehouden.
De publiciteit in de grote media valt nog wat tegen. Daarvoor heeft de beweging blijkbaar nog niet genoeg ‘body’. Maar de resultaten zijn positief. In Amsterdam werd op 12 december een actie gehouden bij de ‘miljonair fair’, om de groeiende tegenstelling tussen arm en rijk aan de kaak te stellen. De actie kende qua deelnemers een grote diversiteit. In feite gingen veel kleine groeperingen die in Amsterdam actief zijn voor het eerst sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw weer samen de straat op voor een gezamenlijke actie. Dit betekent nu al een versterking van de belangenbehartiging van en voor mensen met een minimaal inkomen in de stad. Het uitdragen van een expliciet antiracistisch standpunt blijkt succes te hebben: opvallend veel ‘niet witte mensen’ sluiten zich bij de campagne aan. Dat is verheugend en noodzakelijk, als we in deze multiculturele samenleving vooruitgang willen boeken in onze strijd tegen onrecht en armoede.
Plannen
Stip aan de horizon is 16 januari 2021. Dan moeten groepen uit het hele land samenkomen als ‘kick off’ voor de twee laatste maanden voor de verkiezingen op 21 maart. Het moet een inspiratiedag worden, waarbij zoveel mogelijk mensen samen gaan bespreken hoe kan worden geïntervenieerd in de verkiezingscampagnes van de politieke partijen om de noodzaak van de verhoging van het minimumloon tot 14 euro onder de aandacht te brengen.
Nu al wordt op bijeenkomsten van politieke partijen, op eigen bijeenkomsten met fora van politici en tijdens acties en demonstraties, de eis van een hoger minimumloon aan de orde gesteld. En ook wordt er een begin gemaakt met het vormen van ‘kernen’ van activisten in diverse steden die de campagne moeten dragen en uitbouwen. De ‘inspiratiedag’ zou bijvoorbeeld in de Jaarbeurshallen in Utrecht kunnen worden gehouden, maar de definitieve plaats is nog onbekend. Maar de campagne richt zich niet alleen op de politiek. Bij de FNV is het nu arbeidsvoorwaardenbeleid. Dat betekent dat bij iedere cao onderhandeling de 14 euro minimumloon als eis moet worden neergelegd. En dat gebeurt ook. Alleen bij de ene werkgever wordt het meer een gevecht dan bij de ander.
Komende acties in Amsterdam
Het streven is om in Amsterdam nog voor de zomer van dit jaar een kern van 65 activisten met een minimuminkomen te vormen. Met als bedoeling dat mensen met een minimuminkomen vanuit hun eigen ervaringen in de media, aan politici en aan werkgevers vertellen hoe het is om van een minimum te moeten rondkomen.
Deze kerngroep gaat allerlei acties organiseren. Tot de zomer wordt iedere 14de van de maand een actie gehouden, te beginnen met 14 februari. Dan is het Valentijnsdag. De Amsterdamse groep van “Samen voor 14” denkt erover om op die dag een groot hart met leuzen naar de Beurs te dragen. Het zou dan gaan om een statement van de kleine beurzen aan de grote beurs. Verder is het plan om in april en mei een actieweek te houden, zoals dat in december ook het geval was. Het idee is om de diverse groepen die aan de campagne deelnemen, zichtbaar te maken. Ook zullen we ons dan richten op de hotemetoten die de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen aan het schrijven zijn.