Uitleg van Jacq Wijnen van buro voor rechtshulp oost over de nieuwste maaregelen in de sociale onzekerheid dd 15-10-1996

Bijeenkomst bij komitee amsterdam tegen verarming
Enige tijd geleden is de oude ziektewet in principe afgeschaft en ervoor in de plaats komt de WULPS. Wel blijft voor mensen die vanuit tijdelijke kontrakten of de WW ziek worden de oude ziektewet bestaan. De Wulps is eigenlijk loon, dat door de werkgever uitbetaald moet worden gedurende een jaar maximaal. Hij moet 70% van het laatstverdiende loon uitbetalen en minimaal het wettelijk minimumloon (dus 70% daarvan). In de cao kunnen nadere afspraken over de hoogte van de ziektewetuitkering zijn gemaakt. Sommige werkgevers lezen de wet, en veronderstellen dan, dat ze alleen 70% van het WML moeten uitbetalen, maar dat is lang niet altijd zo. Het begrip passende arbeid in de ziektewet is afgeschaft. Dus als een jurist bij het buro voor rechtshulp ziek wordt, en de werkgever zegt: ik heb nog een koffiejuffrouw nodig, dat kun jij mooi doen, dan kan de jurist niet zeggen, dat past niet bij mijn opleiding en talenten/mogelijkheden. Dan ben je gedwongen dat te gaan doen. Omgekeerd betekent het, dat als een werknemer of de bedrijfsvereniging tegen de werkgever zegt: er is passend werk, en de werkgever doet het niet, dan krijgt ie problemen met de bedrijfsvereniging.
De beroepsprocedures bij meningsverschillen over wel of niet ziek zijn gewijzigd. Er is nu altijd een deskundigenrapport nodig. Dit mag ook van de eigen huisarts zijn, maar of men daar veel waarde aan hecht is de vraag. Daarnaast, als iemand ziek wordt, moet de werkgever een begeleidingstraject opstellen dat moet terugleiden naar het werk of ander werk. Als een werkgever dat niet doet, kan hij problemen krijgen wanneer de werknemer in de wao terecht komt. De bedrijfsvereniging kan dan besluiten dat de werknemer omdat er geen traject was gedurende langere tijd na een jaar door de werkgever betaald moet worden. De WULPS wordt dan verlengd omdat er geen begeleiding was.
Wijnen konstateert, dat we hard op weg zijn naar het beruchte ministelsel. De rest moet je dan maar bijverzekeren. De werkgevers doen dat soms collectief, omdat dit goedkoper is dan individueel. De werknemer krijgt dan bv 45,- minder loon per maand.
Nemen werkgevers mensen niet meer aan, omdat het risico bestaat dat iemand ziek wordt? Daarover is bij het Buro voor Rechtshulp niets bekend, daarvoor is de maatregel nog maar te kort van kracht. Wel is het zo, dat aan de andere kant het voor een werkgever aantrekkelijk kan zijn een wao-er in dienst te nemen; de eerste drie jaar krijgt hij forse subsidies, plus dat de werknemer als hij in die periode weer ziek wordt, kan terugvallen in de wao en de werkgever dus niets hoeft te betalen. Dat is de andere kant van de medaille.
Bij iemand in de WULPs moet na drie maanden afspraken worden gemaakt over het herintredingstraject met de werkgever. Dan volgt na een half jaar de wao-keuring. In de wao is het begrip gangbare arbeid ingevoerd, dwz er wordt gekeken wat je met gangbare arbeid nog kunt verdienen, en dit wordt vergeleken met je laatstverdiende loon in de functie die je had. Het verschil is dan de wao-uitkering of zo, qua percentage.
Sommige wao-ers weten het niet, maar vaak is hun betrekking niet opgezegd en bestaat het arbeidscontract nog steeds, dus ze hebben officieel nog steeds de status van werknemer. Eerst zei de Hoge Raad, dat de werknemer uit zichzelf naar de werkgever moest gaan om te vragen om passende(?) arbeid, maar nu zegt de Hoge Raad, dat de werkgever uit zichzelf deze arbeid moet aanbieden. Zo kun je op basis van het bestaande arbeidscontract weer aan het werk komen, dat is makkelijker dan eerst ontslag en dan via de wao proberen werk te vinden. De werkgever mag na twee jaar wao ontslagvergunning vragen bij het arbeidsburo. Maar de werkgever kan naar de kantonrechter stappen, die door de besluiten van het arbeidsburo heen kan fietsen. Het WAO-gat (dat ik niet helemaal heb begrepen) wordt aangevuld via cao’s.
Als je naast de wao gaat werken wordt in tegenstelling tot vroeger je percentage arbeidsongeschiktheid verlaagd. Tenzij de bedrijfsarts zegt: nou, ik weet niet of ie het wel redt. Je moet in principe al je verdinede geld inleveren. je houdt er niet s aano ver. De maximum duur van de WAO is vijf jaar. Daarna moet je op eigen initiatief de uitkering opnieuw aanvragen. De invoering van de koppelingswet betekent, dat illegalen met een wao-uitkering in nederland geen uitkering meer krijgen, dwz de uitkering wordt stopgezet, en wanneer de illegaal zich in het land van herkomst op een bepaalde plaats meldt, kan de uitkering weer gaan lopen. De bedrijfsverenigingen zoeken die illegale wao-ers op op basis van de koppelingswet.
De Toeslagenwet kan zowel bij ziektewet als wao en ww worden toegekend. Aanvulling tot wettelijk minimumloon maar nooit meer dan wat je bij je oude werkgever verdiende. De toeslagenwet kent een partnertoets. Sommige bedrijfsverenigingen kennen hem automatisch toe, maar anderen hanteren het bekende piepprincipe. Sommige mensen hebben dus drie uitkeringen: ww, tw en bijstand.
Een nieuwe ontwikkeling is de WAGW van toepassing verklaren voor bijstandsgerechtigden. De WAGW regelt, dat de bedrijfsvereniging je moet begeleiden naar werk. De bv kan ook loonkostensubsidies voor de werkgever regelen. Vroeger kon voor mensen uit de bijstand geen beroep op de wagw worden gedaan. Maar nu zijn door de sociale dienst in amsterdam afspraken met het gak gemaakt. Met ingang van 1-10-1996 worden de nieuwe gevallen van mensen die zich ziek melden niet meer naar de GG en GD gestuurd, maar naar het GAK voor een keuring. Er wordt vanaf die datum mee gewerkt in de rayonkantoren centrum en drie in oost. Met ingang van 1 januari zal dit gaan gelden voor alle rayonkantoren. Iedereen wordt dan gekeurd door het GAK. Doel van de sociale dienst is, dat ze zeggen: we zijn niet zozeer geinteresseerd in wat mensen niet kunnen maar wat ze wel kunnen, en we willen de groep onbemiddelbaren zo klein mogelijk houden.
In de wagw zit een percentage, dat werkgevers aan arbeidsongeschikten in diesnt moeten hebben. Daar staan geen sancties op.
Een volgende maatregel is de wet boeten en maatregelen die op 1 augustus is ingevoerd (?)Niet bij de sociale dienst???
De wet kent een onderscheid tussen maatregelen en boeten. De eerste hebben betrekking over een overtreding van de voorschriften enzovoorts. Dus een sanctie wegens niet solliciteren betekent een maatregel. Daarnaast kun je een boete krijgen, als je niet aan de informatieverplichtingen voldoet. Het TICo speelt hierin een belangrijke rol. Zij hebben het maatregelbesluit en boetebesluit genomen. Vroeger hadden de bedrijfsverenigingen een grote beleidsvrijheid. Er was in de wet sprake van kan bepalingen en nu is er in de wet sprake van moeten bepalingen. In principe hoort bij een bepaalde overtreding een bepaalde boete. Men kan het in principe ook niet meer individueel beoordelen. Men kan alleen in zeer dringende gevallen van de wet afwijken. De maximale boete bedraagt 5000 gulden. Maar het tica heeft 1800 gulden vastgesteld. De boete is een strafrechtelijke maatregel. Dit betekent, dat je cautie hebt. Als iemand je wil gaan vervolgen, moet hij je waarschuwen. Dit kan mondeling, en hoeft niet schriftelijk. De gsd heeft momenteel een boetebesluit in voorbereiding.
Bij 6000 gulden moet het openbaar ministerie beslissen, of ze gaan vervolgen. Dan moet de bv wachten.
Bij verwijtbaar ontslag is men verplicht te korten op grond van de nieuwe wet boeten. Heel verhaal over toneelstuk voor de rechter. Vroeger was het zo, als de werknemer het zat was, en beslist niet terug wilde, dan konden de advokaten voor de kantonrechter een stukje opvoeren, waarbij ze het in feite eens waren, en waarna men ervoor zorgde, dat door de uitspraak van de kantonrechter de betrokkene recht had op ww, ook al was er in feite sprake van vrijwillig ontslag. Nu moet de bv een korting opleggen, dus men moet voor de rechter een heel toneelstuk opvoeren, alsof het niet zo is. Wat het ontslag op medische gronden betreft, wordt het ook moeilijker. Vroeger, als je absoluut niet met je werkgever kon opschieten, en je werd er ziek van, en het was duidelijk, dat je na ontslag na drie maanden weer beter was, dan kon je ondanks het feit, dat je zelf ontslag had genomen toch ww krijgen en vandaaruit weer nieuw werk. Hoe de rechters in de nieuwe situatie gaan oordelen is onbekend, daarvoor is de maatregel nog te vers.
Dan volgt uitleg van de nieuwe algemene nabestaanden wet. Inkomen van arbeid en inkomen uit arbeid. 1 kind jonger dan 18 jaar, voor 1-1-1950 geboeren en oarbeidsongeschikt. Overgangsrecht. Het ANW-gat. Geen vermogenstoets, wel een inkomenstoets.
Tenslotte: de VO 18 plus. Geldt voor mensen ouder dan 18 die voortgezet onderwijs volgen zoals havo, mavo en vwo voor uitwonenenden was de uitkering vroeger 1000,- per maand. Deze kategorie van uitwonenden gaat naar de wet tegemoetkoming studiekosten. Dan gaat de helft eraf. Het betreft ruim 10.000 leerlingen. De kinderbijslag voor 18 plus wordt ook afgeschaft in principe.
De wet is in 1995 aangenomen. Vanuit SSO brief gestuurd naar vaste kamercie voor onderwijs. Gebeld om met ze te praten. De wet wordt per 1 januari ingevoerd. Divosa heeft al gezegd, dat ze het niet via de gsd gaan aanvullen, omdat het een bezuiniging op een voorliggende voorziening is. De afdeling bios heeft wel een brief gestuurd of zij bijzondere bijstand kunnen verlenen, maar eigenlijk kan dat niet in de nieuwe bijstandswet. Projekten in de stad voor begeleid wonen.
Er is een nieuw werkvoorschrift voor mensen die een opleiding volgen, bijvoorbeeld een beperkt aantal uren per week, en die niet voor studiefinanciering in aanmerking komen en die een arbeidsmarktrelevante opleiding volgen. Geldt per definitie niet voor hogere beroepsopleidingen en academische studies. Die zijn per definitie niet arbeidsmarktrelevant. Want met een middelbare opleiding kun je altijd wel aan de slag.
PvdL