w
Wie verplicht voor een uitkering werkt, krijgt geen loon. De klantmanager wijst in sommige gevallen aan waar je wat moet gaan doen. Je hebt geen keus, je kunt niet weigeren.
A
Als je weigert, kan de uitkering gestopt worden en dan mag je in alle vrijheid onder een brug verhongeren. Daarom is deze vorm van werken voor een uitkering dwangarbeid, zoals vastgelegd in internationale verdragen.

Veel bijstandsgerechtigden worden tewerkgesteld in mensonterende disciplineringsprojecten zoals de HWU (Herstelling Werk en Uitvoering). Dit heeft ook een negatief effect op de gewone arbeidsmarkt. Salarissen worden verlaagd omdat werknemers moeten concurreren met dwangarbeiders die in feite ver onder het minimumloon werken. Wie 32 uur werkt voor een uitkering van Ä880,- netto werkt dus voor Ä6,88 per uur. Mensen worden ontslagen omdat het werk gedaan wordt door dwangarbeiders met een uitkering. Dat heet verdringing. Een voorbeeld is een grote GGZ-instelling die de betaalde krachten in een flexpool voor receptiewerk vervangt door dwangarbeiders met een participatiebaan.

Verder hebben dwangarbeiders geen arbeidsrechten zoals een arbeidscontract, cao of pensioenopbouw. Dus ook al werken ze, zij worden niet behandeld als werkenden in loondienst met de daarbij behorende rechten, maar als rechteloze werklozen. In principe kan dat vier jaar lang. Bovendien zijn ze niet verzekerd voor de sociale verzekeringswetten. Dus als ze ziek worden of er vindt een bedrijfsongeluk plaats, dan zijn ze niet verzekerd maar hun hele leven verder aangewezen op de bijstand.

De bijstand kent nu al een grote toestroom van volledig arbeidsongeschikten die als zelfstandige zonder loonverband zich niet tegen arbeidsongeschiktheid hebben kunnen verzekeren. En Den Haag wil de Wajong afschaffen, de regeling voor wie op jonge leeftijd arbeidsongeschikt is geworden. Ook arbeidsongeschikten komen steeds vaker geheel onterecht onder druk te staan te gaan werken. De sociale diensten maken aan de lopende band fouten bij het bepalen van de -arbeidsgeschiktheid van mensen.

De schuld van de werkloosheid wordt bij de bijstandsgerechtigden gelegd. Er wordt hen voorgelogen dat het hun eigen schuld is dat ze werkloos zijn. Werkloosheid wordt niet veroorzaakt door een gebrek aan ‘werknemersvaardigheden’, want bij een krappe arbeidsmarkt hoor je werkgevers daar niet over. Werkloosheid wordt veroorzaakt door een gebrek aan banen.

Wethouder Andrée van Es van GroenLinks wil de druk nog verder opvoeren. Ze wil een nog strengere bijstand. De bijstand wordt met kleine stapjes afgebroken. Een sluipend jarenlang durend proces. Hoeveel beleidsmaatregelen moeten er nog komen voordat de wethouder zegt: die grens moeten we niet oversteken bij onze maatregelen, want dan brengen we schade toe aan het welzijn van mensen. De wethouder heeft aangekondigd dat in 2014 een onderzoek zal worden uitgevoerd om de ‘tijdelijkheid’ van de bijstand nog verder te benadrukken. Zodat in een tijd van een massawerkloosheid van bijna 10 procent van de beroepsbevolking nog meer arbeidsongeschikten en werklozen een groot zwart gat voor zich zien opdoemen met alle ellendige gevolgen van dien.

Piet van der Lende