Wellicht het meest bekende model voor de economische ontwikkeling van aangrenzende regio’s is het centrum-periferie model van de Isolierte Staat van de Duitser Von Thünen, dat al in 1842 is ontwikkeld en nadien door economen verder is gespecificeerd en kwantitatief onderbouwd. Von Thunen 1842 [1]In dit model staat de economische invloed van opkomende en reeds gevestigde stedelijke markten centraal. De ontwikkeling van landbouw en landschap in een bepaalde regio zou volgens de aanhangers van dit model in sterke mate zijn bepaald door de plaats die de desbetreffende regio innam in het economische krachtenveld van de aanwezige stadskernen of sterk geürbaniseerde regio’s. Hoe dichter bij de stad, hoe intensiever de landbouw; hoe verder weg, hoe extensiever het grondgebruik. Zo ontstaat een centrum-periferie model dat in de meest theoretische vorm uit een reeks concentrische cirkels bestaat. De regionale bodemgesteldheid en de al dan niet aanwezige infrastructuur tussen regio en stad kunnen echter voor vervormingen van dit concentrische beeld zorgen. Betrekken we dit model op de laatmiddeleeuwse en vroegmoderne transitie in onze streken, dan stellen de aanhangers van dit model dat regio’s die zich in de onmiddellijke nabijheid van de laatmiddeleeuwse Vlaamse steden bevonden, bijvoorbeeld het platteland van Vlaanderen zelf en dat van Brabant, zich in een veel vroeger stadium hebben getransformeerd in de richting van een commerciële landbouw dan gebieden die veel verder van deze centra aflagen, zoals bijvoorbeeld de Veluwe of Drenthe (periferie-gebieden). Toen in de zestiende eeuw het economische kerngebied van Vlaanderen naar Holland verschoof, met Amsterdam als belangrijkste kern, richtten de agrarische economieën van de diverse streken van Nederland zich elk op hun eigen wijze op de nieuw ontstane markten. Dichtbij de stedelijke kern (Holland) vond de meest intensieve landbouw plaats, in periferie gebieden als Drenthe was de landbouw veel extensiever. Het is vooral de Wageningse historicus Bieleman geweest die dit centrum-periferie model voor Nederland nader heeft uitgewerkt. Het vormt zelfs de rode draad in zijn Geschiedenis van de landbouw in Nederland 1500- 1950. [2](7)