Verslag van het bezoek aan het Europarlement op dinsdag 14 april 2009

Hiernaast het forum tijdens de discussie met de Europese parlementariers. Tweede van rechts Helene Flautre, helemaal rechts Gaby Zimmer.

Michel memoreerde bij zijn inleiding enkele resultaten van ons nu alweer ruim tien jaar bestaand netwerk. Het is begonnen met de zogenaamde verklaring van Florence en enige tijd later de grote demonstratie in Amsterdam en de wandeltochten van werklozen, daklozen en andere mensen met een minimuminkomen vanuit verschillende windstreken naar Amsterdam in 1997. Als resultaat van onze acties en ook druk van de Franse regering (die weer onder druk stond van acties in eigen land) stond het werkgelegenheidsbeleid voor het eerst op de agenda van de top van regeringsleiders. Sindsdien zijn er verschillende ontwikkelingen geweest (oa werkgelegenheidstoppen in Luxemburg met grote demonstraties daarbij). Een volgend belangrijk feit was echter het proces van Lissabon, dat tot de Lissabon akkoorden geleid heeft. Wij zagen als gevolg van deze akkoorden een toename van precaire arbeidsverhoudingen in Europa. De werklozenorganisaties en vakbondsgroepen hebben fel geprotesteerd tegen deze akkoorden en de gevolgen daarvan, oa in Frankrijk en in Duitsland de maandag-acties, maar dit heeft niet tot resultaat geleid. We zijn nu weer in een nieuwe fase beland. De economische en financiële crisis zal leiden tot nieuwe verslechteringen van de leefsituatie van miljoenen mensen. De werkloosheid stijgt exponentieel en velen worden ontslagen. We moeten ons afvragen hoe we ons in deze nieuwe situatie gaan opstellen. Niemand heeft het ultieme heelmiddel. Daarbij hoort de vraag hoe onze betrekkingen met de politiek en de vakbonden er op dit moment uitzien.
In het kader van bovenstaand resumé hebben we het voorstel, in het tweede half jaar van 2010, zo rond de 17e oktober, dag van de strijd tegen de armoede, weer ‘Sternmarsche’ te gaan organiseren, dit maal gericht op Brussel. Er zijn verschillende netwerken, die hiervoor voelen cq al mee bezig zijn. Wij zouden als Euromarsen in het najaar van 2009, een grote conferentie kunnen beleggen, ook rond 17 oktober, waar het initiatief voor 2010 wordt gelanceerd. Wel zullen we coalities moeten aangaan met vakbonden en politieke groeperingen, waarbij we ook op lokaal niveau de organisatie ter hand nemen, contacten leggen en animo proberen te vinden. Daarbij zullen we moeten aansluiten bij allerlei initiatieven, die vanaf dit moment worden genomen. In mei is in Frankrijk een grote bijeenkomst over de bestrijding van de werkloosheid. We kunnen daar ons voorstel voor een initiatief voor 2010 inbrengen. Er wordt nog kort iets gezegd over het ook in Europese landen weer opkomend protectionisme, het verder opkomend racisme en manieren waarop werknemers tegen elkaar worden uitgespeeld.

Discussiebijdragen

1. Iemand zegt dat we eerst beter de feiten van de crisis op een rijtje moeten zetten, als netwerk, en dat we dan met concrete alternatieven moeten komen om de werkloosheid te bestrijden. Maar hij is voorstander van het organiseren van een conferentie in het najaar, zoals Michel genoemd heeft. Daar zal de ontwikkeling van de crisis en de alternatieven ervoor aan de orde moeten komen.
2. Christiane uit Charleroi verteld over activiteiten van werklozengroepen in haar regio. Positief is dat ze een bijeenkomst hebben gehad, waar ook de eerste Vlaamse werklozencomités aanwezig waren. Op die manier ontstaan er nieuwe contacten tussen Waalse en Vlaamse werklozen, die nu ook massaal worden ontslagen. De aanleiding voor deze ontwikkeling mag dan negatief zijn, de nieuwe contacten zijn positief.
3. Ingrid uit Thuringen geeft aan dat we bij het analyseren van de feiten over de crisis en wat er nu tegen gedaan wordt moeten constateren, dat via een andere verdeling van de financieringsbronnen nu geprobeerd wordt de mensen te verdelen. Er worden verschillende maatregelen in verschillende intensiteit genomen voor mensen die pas ontslagen zijn en de langdurig werklozen blijven met lege handen achter, voor hen wordt veel minder gedaan, zij hebben minder prioriteit. Dat is een schande.
4. Piet uit Nederland brengt naar voren, dat ook in de huidige crisis men in feite de lijn van de Lissabon akkoorden doortrekt als oplossing voor de werkloosheid. En dat we moeten blijven uitgaan van onze kritiek daarop. Men probeert niet echt werkgelegenheid te creëren, of  nieuwe vormen van activiteiten op te zetten geredeneerd vanuit de werklozen zelf in een economie met andere doelstellingen,  maar er wordt eenzijdig gefocust op het klaarstomen van werklozen voor de bestaande arbeidsmarkt, waarbij mensen niet meer werkloos zouden zijn maar tijdelijk tussen twee banen in zitten. In dit kader worden repressieve programma’s opgevoerd en zoals al gezegd een verdeling qua maatregelen tussen verschillende groepen werklozen tot stand gebracht.
5. Frank uit Brussel constateert dat er momenteel ook een stijging is van de nog verborgen werkloosheid. Mensen worden in trajecten gezet, middels gedeeltelijke arbeidstijdverkorting oa, waardoor ze nog gedeeltelijk (tijdelijk) werk hebben. Frank heeft op de blog van de Euromarsen een bericht gepost over een kritische reactie van een centrale van het ABVV, die een heel goede analyse hadden van het huidige probleem. Wat in de inleiding van Michel al naar voren kwam noemt hij ook: we zullen moeten kijken, is er verzet, hoe ontwikkelt zich dat en wat zijn de resultaten, ontwikkelt zich een brede solidariteit en hoe kunnen we daarbij aansluiten. Als voorbeeld noemt hij de bezettingen van Visteon in Engeland. Daar heeft hij ook een filmpje van op de blog gezet. Hij memoreert ook dat er een Europese oplossing moet komen. Het gevaar bestaat van sociale dumping, dat landen met elkaar gaan concurreren op slechte arbeidsvoorwaarden en omstandigheden en bezuinigingen op sociale zekerheid. In dit verband kan gezegd worden, dat wij de afgelopen tien jaar een analyse en een aantal eisen hebben ontwikkeld die op Europees niveau zouden moeten worden gerealiseerd. Eisen op het gebied van werkloosheidsbestrijding, garanties voor een sociaal minimum, etc. Dat maakt deel uit van onze identiteit. Daarom stelt hij voor de Europarlementariërs te vragen hoe zij daarover denken. Dan kunnen wij vanuit de sociale bewegingen en de politici over en weer daarover discussiëren. Is dit een punt waarover in de komende tijd wellicht een politieke strijd gaat ontbranden, of jagen wij een illusie na, een utopie, waar weinigen belangstelling voor hebben?
6. Hans uit Thuringen zegt dat het een feit is dat de werkloosheid niet in die mate stijgt als de crisis om zich heen grijpt. Er zijn in Duitsland korter werken regelingen in combinatie met werkloosheidsuitkeringen of vergoeding van loon daaruit ingevoerd. Maar dat zal men niet lang kunnen volhouden. In Thuringen is een grote automobielindustrie. Die staat op instorten. We moeten erover gaan nadenken, hoe we in de huidige situatie de armoede aanpakken. En hoe we onze eisen naar voren brengen. In Duitsland is op 28 maart een beweging op gang gekomen met demonstraties in Frankfurt en Berlijn. Vanuit die beweging zijn conferenties in voorbereiding waarin de vraag centraal staat hoe we het kapitalisme kunnen veranderen om dergelijke crises te voorkomen. We keren in dit systeem steeds terug naar periodieke crises van overproductie, we rollen van de ene crisis in de andere. In Duitsland is in mei een grote conferentie van de vakbonden waar ook centraal staat hoe moeten we dit kapitalisme nu zien. De overproductie en de winsten moeten aan banden gelegd worden. We zullen het erover moeten hebben, opnieuw, hoe we de verdeling van de rijkdom vorm geven. Als je het systeem stabiel wilt maken, moet je een andere verdeling van de rijkdom hebben.
7. Iemand uit Frankrijk brengt naar voren, dat de werklozen cq de Europese burgers de enigen zijn, die de maatregelen die de regeringen en hun bureaucratieën nemen in zijn totaliteit ervaren. Wij moeten tegen de politici zeggen: wij zijn de enigen die werkelijk in zijn totaliteit ervaren wat al die maatregelen betekenen, dat komt allemaal samen in ons persoonlijk leven. Van die kennis moeten jullie gebruik maken. Daarom moeten er overlegstructuren gecreëerd worden waaraan de werklozen deelnemen.
8. Laurent uit Frankrijk  bevestigd de opmerkingen van Piet over de verdragen van Lissabon en de repressie op de werklozen die van daaruit wordt gemotiveerd. We moeten ook zelf een route ontwikkelen om vanuit de verschillende landen ervaringen daarover uit te wisselen en op basis daarvan een actieplan samenstellen. We moeten vanuit onze kritiek op de maatregelen om te proberen de arbeidsmarkt te flexibiliseren zeggen: kijk waar het proces van Lissabon ons nu heeft gebracht.
9. Ook iemand anders bevestigt, dat de werklozen worden aangevallen, niet de werkloosheid. We moeten daarbij voorstellen doen voor een andere regelgeving en alternatieven aandragen. Hoe moet er werkgelegenheid komen dicht bij de mensen. Als we geen voorstellen doen, blijven we in de verdediging
10. Weer iemand anders vindt dat we uit moeten gaan van onszelf. We moeten niet alleen vragen stellen aan de Europarlementariërs we moeten vertellen wat wij te zeggen hebben en hen daarmee confronteren
11. Rogier uit Mulhouse van het ‘huis van de wereldburgers’ in die stad vertelt over concrete projecten die hij samen met anderen opzet en waarbij ook over de grens, oa met werklozen uit Basel en Duitsland dingen worden opgezet. In de beginperiode van de Euromarsen zijn uit verschillende grensstreken mensen bij elkaar gaan zitten die sindsdien nog steeds maandelijkse ontmoetingen hebben. Samen met het Werklozen Forum uit Basel is zelfs een activiteit  in Marokko georganiseerd, samen met een werklozen Forum in dat land. Zij streven naar een grensoverschrijdende burgerrechtenbeweging. In Basel en Mulhouse zijn verschillende initiatieven van werklozen, oa coöperatieve restaurants, waarbij een soort uitwisselingssysteem met bonnen is opgezet waarbij geld een ondergeschikte rol speelt en waarbij men bij elkaar op bezoek kan gaan in de restaurants. 13 juni is in Basel een solidariteitsmarkt, waar bewegingen uit de verschillende grensstreken hun activiteiten tonen. Iedereen is welkom.

Tot slot stellen we de lijst samen van de aanwezigen die een vraag stellen cq opmerking maken tijdens het overleg met de Europarlementariërs.

Dit onderdeel van het programma start kort daarna. Helene Flautre en Gaby Zimmer nemen naast Michel plaats achter de tafel. Er komen ook andere euro parlementariërs binnen. Helene Flautre houdt eerst een inleiding. Zij zegt dat er gestreefd moet worden naar een ecologische omzetting van de economie. Die tot meer welzijn voor de mensen  leidt. We moeten in plaats van concurreren samenwerken, streven naar soberheid, samen delen en niet uitgaan van de grote winsten en het profiteren op korte termijn. Er zijn veel mogelijkheden voor banen in bijvoorbeeld de biologische landbouw, in plaats van de eenzijdig op maximale productiegerichte landbouw nu. Wanneer we dat bevorderen is dat goed voor meer banen, een behoud van het cultuur- en natuur landschap en dat gaat ook meer uit van internationale solidariteit en het milieu.
Een tweede voorbeeld is de energievoorziening. Ook daar ligt een groot potentieel aan banen. Men focust nu op meer kernenergie, de tweede generatie kerncentrales. Onderzoeken hebben uitgewezen dat het focussen op alternatieve vormen van energie twintig maal zoveel banen oplevert als kernenergie. We kunnen bezig zijn met bijvoorbeeld het isoleren van huizen. Dat soort maatregelen is een veelbelovend scenario. We moeten streven naar een nieuw Europa, niet dat van de concurrentie, maar een nieuwe dynamiek, met nieuwe ambities. We willen het huidige stabiliteitspact veranderen, maar wat we ook willen is een soort sociaal en milieu pact dat op Europees niveau net zo dwingend wordt als het stabiliteitspact. Wat de sociale paragrafen betreft moeten we er daarbij ten eerste van uitgaan dat arbeidstijdverkorting een absolute prioriteit moet hebben. Vrouwen met flexibele (deeltijd) banen worden als eersten door de crisis getroffen. Ze vertelt over haar standpunten mbt de arbeidstijdenrichtlijn. Ze rekent daarbij op de steun van de werklozenorganisaties die eigenlijk degenen kunnen zijn die dit goed op de politieke agenda zetten. Verder is belangrijk dat de toegankelijkheid van de dienstverlening goed geregeld is, waarbij die dienstverlening een goede kwaliteit moet hebben. Er moet op tafel komen dat die diensten toegankelijk zijn voor iedereen.
2010 zal het jaar zijn van de strijd tegen armoede en sociale uitsluiting. Dan zal er discussie komen over Europese richtlijnen voor een sociaal minimum. Wat haar betreft moet een dergelijke richtlijn deel uitmaken van het sociale en milieupact. Het is daarmee verbonden, maakt er integraal onderdeel van uit. We moeten een ander perspectief kiezen, iets zetten tegenover het liberale productie fanatisme.

Gaby Zimmer vindt het belangrijk dat mensen die in armoede leven zelf zeggen: we komen in verzet, we willen dit niet meer, dan kunnen wij als Europarlementariers ook wat doen. De politiek van de EU is er niet op gericht, de armoede werkelijk te bestrijden. Volgens de officiële EU armoedegrens heeft 16% van de mensen die in armoede leven minder dan die norm. Dat is 60% van wat gemiddeld in een land verdiend wordt, dat zijn 80 miljoen mensen. Zij memoreert haar ervaringen met de Euromarsen en het verzet in Duitsland tegen d e Harz akkoorden. Wij zullen het erover moeten hebben hoe we de druk van de mensen die in armoede leven kunnen vergroten. Wij kunnen daarbij een brug zijn naar het Europees parlement toe. De verergering van de crisis betekent dat de lasten massief op de schouders van de burgers worden gelegd. Zij noemt twee oorzaken als aanknopingspunt om dat te veranderen.

1. Hoofdoorzaak van de financiële en economische crisis is dat de sociale kloof is toegenomen. Enerzijds groet de groep die weinig tot zeer weinig heeft, anderzijds is er een concentratie van macht en geld in handen van weinigen. Dit moet veranderen. Wanneer je dit uitgangspunt niet erkent, verval je als oplossing voor de crisis in cosmetische maatregelen.
2. De commercialisering en uitbesteding, privatisering van openbare diensten. Dit moet worden teruggedraaid cq tegengehouden. Maar de signalen dat dit gaat gebeuren, zijn niet gunstig. Nog onlangs, dus terwijl de crisis al ene tijdje aan de gang is, heeft men gesteld dat een verdere privatisering van de pensioensystemen noodzakelijk is. (Naar ik begreep, maar het verhaal ging erg snel op dat moment, hebben de regeringsleiders dat onlangs op de laatste top besloten. Ik heb er niets over gelezen in de kranten) Ombouw en privatisering van de pensioensystemen zal de allerarmsten treffen, omdat zij geen geld hebben om te sparen en zelf te investeren in private systemen. In de Verenigde Staten is speculatie met de pensioengelden een van de oorzaken van de crisis. Uit de bovengenoemde ontwikkeling- streven naar privatisering van de pensioensystemen- blijkt dat de leidende politici de crisis nog niet begrepen hebben. We moeten streven naar een openbaar bewustzijn dat dit verandert. Ze zegt ook dat wat haar betreft ieder compromis over de arbeidstijden richtlijn tussen het parlement en de raad van ministers uitgesloten moet zijn. Er is ook nog geen overeenkomst. In mei schijnt een dergelijke richtlijn tot stand te moeten komen. De huidige situatie is beter dan een compromis.

Nu komen de vragen. Iemand wil meer informatie over hoe de parlementsleden de crisis willen aanpakken. Frank stelt vragen over een Europees minimuminkomen. Een norm, waarbij gestreefd wordt naar harmonisatie naar boven. Gaat dat inhoud krijgen?. Iemand wil meer overleg. De totaalervaringen van de werklozen bij het vaststellen van het beleid betrekken. Iemand stelt de vraag, of er bij oplossingen voor de crisis ook wordt nagedacht over toe-eigening van de productiemiddelen. Iemand wil weten hoe de Euromarsen en de parlementariërs achter de tafel elkaar wederzijds kunnen ondersteunen.

Hele Flautre geeft als eerste antwoord. Zij is het ermee eens, dat ernaar gestreefd moet worden dat de werklozenorganisaties voluit deelnemen aan het debat. En dat de totaalervaringen van hen daarbij belangrijk zijn. Zo krijg je bij belangrijke beslissingen een heel ander beleid. Zij merkt op dat er niet een crisis is, maar vele crisissen. Milieu, energie, economisch, voedsel. We zullen een overkoepelend perspectief moeten bieden voor die veelheid van problemen. Ze is daarbij voor een totaalaantal. Ze zegt dat om dat te ontwikkelen de EU eigenlijk klem zit tussen de verschillende verdragen. Ze noemt het verdrag van Lissabon en de belastingparadijzen. Wat betreft het naasten van productiemiddelen zegt ze: ‘ik droom niet van een centraal geleide planeconomie, waarin alles centraal wordt geregeld, ik droom ervan op Europees niveau sociale en economische maatregelen (richtlijnen) te nemen, die participatie van burgers en burgerschap bevorderen. Er zijn reeds vele initiatieven, coöperatieve verenigingen ook op het terrein van de productie, welzijnsinstellingen en sociale instellingen. De aanpak van onderop van een solidaire en solidaire economie bestaat al. Daar moeten richtlijnen voor komen. Nu komt er voor die ontwikkeling onvoldoende steun vanuit de Europese instituties. Ze houdt een verhaal over de automobielindustrie en hoe daar de crisis op te lossen en dat de partijen er gezamenlijk uit moeten komen.

Gaby Zimmer gaat verder in op de privatiseringen en hoe dat moet worden tegengehouden. Ook zij wil investeringen in sociale en ecologische ontwikkelingen. Zij noemt als voorbeeld Noorwegen, die heel andere maatregelen nemen dan in andere landen om de crisis op te lossen. Dat heeft tot gevolg dat de werkloosheid daar nog steeds laag is. Ze zegt dat ze gezamenlijke doelstellingen van het Europees parlement wil om een minimumloon in alle lidstaten in te voeren, op 60 % van het gemiddelde loon. Het Europees parlement blijkt 14 dagen geleden een dergelijke verklaring met twee derde meerderheid aangenomen te hebben. Wat meer is, in de verklaring staat ook dat er ene Europees sociaal minimum moet komen. En ook daarvoor wordt ene norm genoemd. Dit is het eerste document van het Europees parlement op dat gebied. Het is aan ons, om te zorgen dat het niet alleen een papieren verklaring blijft. Er wordt tenslotte nog gediscussieerd over de positie van NGO’s de voorwaarden daarvoor en het feit, dat op de gelden voor die groepen wordt bezuinigd.

S’ middags hebben wij geluisterd naar een propagandapraatje van een Europarlement functionaris, die om de drie zinnen zei dat de verdeling van de machten in de EU allemaal heel eenvoudig was. ‘Cést tres simple’ zei hij steeds. Maar het propagandapraatje liep uit op een discussie in rad Frans over de onzin die hij verkocht. Daarna hebben we als Euromarsen weer vergaderd met tolken van het parlement over de verdere opzet van onze website.

PvdLende 16/4/2009