De Bijstandsbond heeft afgelopen zomer enkele malen gesproken met vertegenwoordigers van FNV Young & United. Zij vroegen de Bijstandsbond om hen te steunen in de strijd tegen de doorgeslagen flexibilisering. Met de campagne “WTFlex” richt Young & United zich op het failliete systeem van flexcontracten en gaat men voor contracten die zekerheid bieden. Bij structureel werk horen ook vaste contracten en daarmee een vast en zeker inkomen.
Met name bij de groep mensen onder de 35 jaar is het aantal onzekere contracten extreem toegenomen. Bijna 50 procent van deze werkenden heeft een onzeker contract. Het aantal onzekere contracten stijgt (dat aantal steeg in 2013 bijvoorbeeld al van 1,1 naar 1,9 miljoen, een stijging van 75 procent). De leeftijd waarop mensen kunnen beginnen om een toekomst op te bouwen is omhoog gegaan van 24 naar 28 jaar, want dan pas heeft 50 procent van de jongvolwassenen een vast contract. Dat leidt er onder meer toe dat mensen het krijgen van kinderen uitstellen en dat er een toenemend aantal burn-outs is onder jongeren. Ze leven vaak onder het bestaansminimum, met alle gevolgen van dien. Door de concrete gevolgen van de onzekere contracten zichtbaar te maken gaat FNV Young & United de politiek en de werkgevers ervan overtuigen dat daar iets aan gedaan moet worden. De Bijstandsbond heeft met Young & United afgesproken om begin volgend jaar hierover samen een bijeenkomst te organiseren. Na de vakantie praten we verder.
Diverse acties
In het kader van de campagne WTFlex plaatste Young & United een kritische advertentie over uitzendbureau Randstad. “Randstad helpt flexverslaafde werkgevers om mensen met een flexcontract nog minder te laten verdienen. Dit moet stoppen!” De grote advertentie werd geplaatst in Metro en al meer dan duizend mensen hebben hem gedeeld op Facebook. Ook heeft Young & United aan flexkoning Randstad een witboek overhandigd. En op 13 juni is er in het hele land actie gevoerd bij vestigingen van Randstad. Ook zijn er in het kader van de campagne tegen flexibilisering acties bij supermarkten.
Op 7 oktober is het International Decent Work Day en dan komt Young & United in actie voor meer zekere contracten. Het is een recht om voor jezelf en je collega’s op te komen, ook al is dat moeilijk als flexwerker, als je niet zeker bent van je werk. Desondanks gaan flexwerkers uit heel Nederland op 7 oktober naar Rotterdam om te laten horen dat zekere contracten weer normaal moeten worden. Young & United roept de werkgevers en de politiek op om andere keuzes te maken. Ze eisen zekere contracten, zodat huidige en toekomstige generaties een fatsoenlijk bestaan op kunnen bouwen. Sta op en sluit je aan. Kom op 7 oktober naar Rotterdam en doe mee met de “mars voor zekerheid” vanaf 14.00 uur. Verder is er een al langer lopende petitie die ondertekend kan worden.
Contactcenter van gemeente Amsterdam
In een van de gesprekken tussen Young & United en de Bijstandsbond kwam een concrete actie aan de orde waarbij we ook gaan samenwerken. GroenLinks-wethouder Touria Meliani van Kunst en Cultuur heeft onlangs een “flexibel plaatsnaambord” gekregen van medewerkers van het Contactcenter van de gemeente Amsterdam. Zij komen in actie tegen de enorme flexibilisering op hun afdeling. Bij het Contactcenter is maar liefst 60 procent flexwerker, terwijl de gemeente zelf zegt te streven naar goed werkgeverschap en een flexibele schil van 15 procent onder haar werknemers. De medewerkers moeten 30 uur per week beschikbaar zijn, maar krijgen een contract voor 20 uur. Dat verschijnsel zien we ook bij ander flexwerk. Omdat je slechts een beperkt aantal uren werk hebt, maar wel de hele week beschikbaar moet zijn, kun je geen andere baan aannemen en ben je gedwongen om op het bestaansminimum te leven.
Bij het Contactcenter werken meer dan tweehonderd mensen. Alle medewerkers worden via uitzendbureaus geworven. Ze blijven in principe de hele tijd die ze voor het Contactcenter werken in dienst van het uitzendbureau. Dat gaat om een periode van maximaal 5,5 jaar waarin de medewerkers in elk geval zeven keer een contractverlenging moeten krijgen en dus voortdurend moeten vrezen voor hun baan en voor hun toekomst. En die vrees voor baanverlies is zeer reëel. Wie namelijk vaker dan twee keer per jaar ziek is geweest, krijgt geen contractverlenging. De periode van 5,5 jaar is het wettelijke maximum waarin iemand in een uitzendconstructie zonder vaste aanstelling mag worden gehouden. Als die periode is afgelopen, dan mag de medewerker solliciteren op eventueel “vrijgekomen” vaste posities bij het Contactcenter. Het beleid is namelijk om maximaal 40 procent van de medewerkers een vaste aanstelling te geven. Daarbij hebben we het sterke vermoeden dat het daadwerkelijke percentage medewerkers met vast contract zelfs nog lager ligt. De hoge onzekerheid, het volstrekte gemis aan perspectief, de enorme werkdruk en het vaak niet verlengen van de flexcontracten zorgen ervoor dat er een enorm personeelsverloop is. Tenminste acht keer per jaar moeten er twaalf nieuwe medewerkers worden ingewerkt. Dat betekent dat jaarlijks meer dan de helft van het personeel weggaat.
Steun de flexwerkers!
Deze toestand is zacht gezegd schandalig. Het gaat om mensen die een publieke dienst verlenen, het contact tussen gemeente en burger, een dienst die structureel noodzakelijk is en door goed opgeleide en ingewerkte vakmensen zou moeten worden gedaan. Als de helft van het personeel steeds uit nieuwe mensen bestaat, is dat onmogelijk. Los van de vergaande gevolgen voor het leven van de medewerkers. Velen hebben een gezin te onderhouden, iedereen heeft vaste lasten, maar moet onder voortdurende onzekerheid over zijn of haar inkomen leven. Extra wrang is dat de gemeente een streefnorm van maximaal 15 procent flexcontracten hanteert, maar bij het Contactcenter de boel omdraait en niet een maximum voor werknemers in onzekerheid hanteert, maar een maximum voor werknemers met een zekere aanstelling. Zijn de medewerkers op deze afdeling soms minder waard?
De Contactcenter-medewerkers hebben een eigen petitie opgesteld waarin ze eisen dat ze een vaste aanstelling krijgen aangeboden, als ze een jaar werkzaam zijn bij de gemeente Amsterdam. Net als binnen de rest van die gemeente dient er volgens de Contactcenter-medewerkers ook op hun afdeling een maximum van 15 procent flexwerkers werkzaam te zijn. Deze petitie is eerst aan de directie gepresenteerd, vervolgens ook aan de wethouder en aan de gemeenteraad. Op dit moment is de wethouder bezig om “een oplossing te zoeken” en “met antwoord te komen”. Als dat antwoord na het zomerreces niet op de korte termijn komt, of als niet aan de eisen van de werkers wordt voldaan, dan zal er verdere actie nodig zijn. Met name gericht op wethouder Meliani, omdat zij de uiteindelijke beslissingsbevoegdheid heeft. Op dat moment zou alle publieke steun van Amsterdammers en van sociale organisaties in Amsterdam, zoals de Bijstandsbond, van harte welkom zijn, en misschien een beslissende bijdrage kunnen leveren in de strijd voor zekere arbeidscontracten bij de gemeente.
Piet van der Lende
(Dit is een iets geredigeerde versie van het artikel dat afgelopen vrijdag op de Konfrontatie-site verscheen)